Vergi affı devletin elini rahatlatır mı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı vergi affı paketi, hükümetin seçim öncesi kaynak ihtiyacını karşılayabilir. Uzmanlara göre paketi genişleterek Hazine’ye 300 milyar TL ek gelir yaratmak mümkün. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, vergi affı paketini kabine toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Pakette kamu alacakları kapsamındaki vergiler 36 aya varan taksitlerle ödenecek, vergi cezaları silinecek.
Vergi affı paketini DW Türkçe’de değerlendiren vergi uzmanları ve ekonomistler, söz konusu düzenlemenin bütçeye 300 milyar TL’ye varan ek gelir getirebileceği görüşünde. Öte yandan uzmanlar, bu tür vergi aflarının vergisini zamanında ödeyenlerde bir haksızlık duygusu yarattığına dikkat çekerek, Türkiye’de kayıt dışı ekonomi nedeniyle bu tür paketlere ortalama 1,5 yılda bir ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekiyor.
Pakette neler olacak?
Şubat ayı sonunda yasalaşması beklenen paket kapsamında, 31 Aralık 2022 tarihinden önce vergi dairelerine borcu 2 bin lirayı aşmayan vatandaşların cezaları tahsil edilemeyecek. Yüksek öğrenim kredisi borcu yeniden yapılandırılabilir ve taksitlendirilebilir. Vatandaşların ve şirketlerin kamu alacaklarına ilişkin vergi ve prim yükümlülükleri başta olmak üzere tüm borçlarına ilişkin cezalar kaldırılacak. Aday sürücü dışındaki sürücülerin alkol, uyuşturucu, ölümlü ve yaralanmalı kazalar, drift ve ihlallerinden dolayı ceza puanları silinecektir. Yaklaşık 2,5 milyon sürücünün ceza puanı silinecek ve bu nedenle 10 bine yakın sürücü belgesi iade edilecek.
“Tahsil edilemeyen vergi 582 milyar TL”
DW Türkçe’ye konuşan vergi uzmanı Dr. Nedim Türkmen, Erdoğan’ın açıkladığı son vergi affı düzenlemesinin Haziran 2021’de yasalaşan ve 30 Nisan 2021’e kadar tüm vergi borçlarını yeniden yapılandıran 7326 sayılı yasaya büyük ölçüde benzediğini belirtiyor.
Türkmen, dün açıklanan paketten farklı olarak 2 bin TL’nin altındaki borçların silinmesi uygulamasının yeni olduğuna dikkat çekiyor. 31 Aralık 2022 prestijiyle devletin tahsil edilemeyen vergi gelirlerinin 582 milyar TL olduğuna dikkat çeken Türkmen, devletin 120 milyar TL sigorta alacağının da bulunduğunu belirtiyor.
“Devlet kasaya 300 milyar TL koyabilir”
Daha önceki vergi borç afları ve yeniden yapılandırmaların amacına tam olarak ulaştığını söylemenin mümkün olmadığını belirten Nedim Türkmen, “Devletin borç yapılandırmalarında tahsilatı yüzde 2 ile yüzde 10 arasında. Yani 100 milyar olunca. TL borç yeniden yapılandırılır, en fazla 10 milyar TL tahsil edebilir.”
Buna rağmen takıma müteahhit alımı, 3 bin 600 ek gösterge ve bütçeye yük getiren EYT gibi birçok düzenlemenin son dönemde yapıldığını hatırlattı. Türkmen şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Son pakette özellikle stok affı, nakit affı, imar affı ve vergi matrahının artırılması da gündemde olacak. Enflasyona bağlı olarak rakamlar arttığı için hükümet bu vergi paketinin kapsamını biraz genişletebilir. daha fazlasını alıp Hazine’ye yaklaşık 300 milyar TL koydu.Örneğin ertelenen 320 milyar TL doğalgaz borcunu kapatabilir.”
Son yedi yılda altıncı düzenleme
DW Turkish’e konuşan E&Y Türkiye Vergi Müdürü Fatih Köprü, 2016’dan bu yana vergi yapılandırmasına ilişkin beş farklı kanun çıktığına dikkat çekerek, “Bu son düzenleme, son yedi yılda yapılan altıncı vergi düzenlemesi oldu” diyor.
Vergi affı denilince anaparanın kalkacağı yönünde bir algının olduğunu ifade eden Köprü, “Aslında affa konu olan vergi borcu değil, gecikme faizi veya cezalardır. Bu son paketin de yapılmayacağını düşünüyorum.” .
Vergisini zamanında ödeyen mükelleflerin mağduriyetlerinin giderilmesi için son yıllarda yüzde 5 indirim uygulandığını hatırlatan Köprü, “Ancak bu uygulamanın çok tatmin edici olduğunu söylemek zor. Vergi uygulanması normal değil. aflar çok sık.”
“Vergi afları rutin uygulamaya dönüştü”
Türkiye’de ilk vergi affının çıkarıldığı 1924 yılından bu yana geçen 99 yılda 50’den fazla vergi affı ve düzenlemesi yapıldı. AKP iktidarının son 20 yılında yaklaşık 1,5 yılda bir vergi affı yasası çıkarılıyor.
Bu dönemde hem vatandaşlar hem de şirketler ‘nasıl olsa af çıkar’ beklentisiyle vergi yükümlülüklerini ertelemeye başladı. Nedim Türkmen’e göre Türkiye’de kayıt dışı ekonomi nedeniyle vergi afları rutin bir uygulama haline geldi.
“Türkiye’de gelir vergisi sistemi yok”
Son 18 aydır kredi kaynaklarına ulaşmakta güçlük çeken küçük işletmelerin, Vergi Dairesi’ne yatırmak yerine Katma Değer Vergisi’ni (KDV) ‘işletme kredisi’ olarak kullandıklarına vurgu yapan Türkmen, şöyle devam ediyor:
“Vergi borçları bu yüzden çok birikti. Türkiye’de dilekler bilinçli yapılıyor. Haksız dolaylı vergilerle vatandaşın tüketiminden alabildiğin kadar vergi alıyorsun, gelir ve kurumlar vergisi almıyorsun, almıyorsun. parayı takip edin.Açıkçası Türkiye’de bir gelir vergisi sistemi yok.O yüzden neredeyse iki yılda bir otomatik çıkan af düzenlemeleri var.Bu şekilde devlet toplayamadığı verginin bir kısmını toplayabilir.”
